Yaşanan depremlerle birlikte toplumsal olarak zor bir sürecin içine girdik. İçinde olunan çaresizlik ve belirsizlik insanları bir öfke durumunun içine sürükledi. Bu öfkenin hedefi ise durumun sorumlusu olmamasına rağmen dezavantajlı gruplar oldu çoğu zaman. Toplumda dezavantajlı pozisyonda olan grupların depremin ardından daha da kırılgan ve savunmasız kaldıklarını görüyoruz. <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/episode/1StsPeAfkVFGmQ7NAOW278?si=535290df5e314f70" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Öğretmenin Sesi podcast serisinin yeni bölümünde</a> konuğumuz olan Psikolojik Danışman ve Rehber Öğretmen ve Öğretmen Ağı Değişim Elçisi Fatma Ersöz, mülteci öğrencilerin yoğunlukta olduğu bir okulda görev alıyor. Mülteciler ve dezavantajlı grupların süreci nasıl deneyimlediğine dair gözlemlerini paylaşan Ersöz “Okulumun %80’i Suriyeli, bu süreçte yardım bölgesine gidip Arapça değil İngilizce konuşması gerektiğini düşünen insanlar gördüm. Yardım etmeye gidiyor ama kim olduğum belli olmasın en azından, kendimi ifade etmeyeyim noktasında maalesef olumsuz şeyler yaşanıyor.” diyor ve ekliyor; “Bu insanlar Suriye’den geldi evet ancak Suriye’de de deprem oldu. Savaştan kaçıyorsun ve güvende olmak için bir ülkeye sığınıyorsun, güvende olmak için sığındığın yerde zaten ayrımcılığa maruz kalıyorsun sonrasında deprem oluyor, evler yıkılıyor. Ailelerin bir kısmı da orada. Aslında bizden çok daha katmanlı ve çok daha farklı yaşıyor bir kısmı. Benim öğrencilerim içinde de var Suriye’deki yakınlarını kaybeden. Depremin bir de o boyutu var.”Tüm çocuklar hakları bakımından eşittir ve eşitler arası ilişkilerin ve güvenli temasın kurulması önemlidir. İçinde bulunduğumuz süreçte depremden etkilenen herkese karşı gösterilen hak temelli değil, acıma temelli yaklaşım öğrenciler arasındaki ilişkilere de sirayet edebilir. Bu noktada hak temelli yaklaşımın benimsenmesi için kapsayıcı eğitim uygulamalarının altını çizmek gerekir. Kapsayıcı eğitim, çeşitli koşul ve gereksinimlere sahip tüm öğrencilerin bir arada ve eşit bir biçimde eğitimden faydalanabilmesine karşılık geliyor. Bunun iki koşuluysa: eğitim ortamlarında ayrımcılığın azaltılması ve öğrencilerin öğrenmeye katılımının artırılması. Bu iki koşulun sağlanması yoluyla, tüm öğrencilerin gereksinimlerine yanıt veren ve aidiyetini destekleyen kapsayıcı eğitim ortamları ve süreçleri mümkün <a fr-original-style="" href="https://www.ogretmenagi.org/sites/www.ogretmenagi.org/files/publications/EYARRapor_03_05_21.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kılınabilir.</a>Bu amaç doğrultusunda bir araya gelen ve birlikte kapsayıcı eğitim uygulamaları üzerine kafa yoran Eylem Araştırmacı Öğretmen: Mülteci Öğrenciler İçin Kapsayıcılığı Kurgulamak Topluluğu, Eylem Araştırması yöntemini kullanarak konuya dair gündelik pratiklerine odaklanıyor, yaptıkları iş üzerine düşünerek; pratiklerini geliştirmeyi hedefliyor. Topluluğun üyelerinden Sınıf Öğretmeni ve Öğretmen Ağı Değişim Elçisi Gülay Yeniay Bulut, “2021 yılında Eylem Araştırması ve kapsayıcılık odağında çalışan bir topluluğu ilk kez duyduğumda mülteci öğrencisi olan bir sınıf öğretmeni olarak çok kapsayıcı olduğuma düşünüp sürece dahil olmuştum. Süreçte fark ettim ki düşündüğüm kadar kapsayıcı değilim ve öğrenmenin sonu yok. 2023 yılında Eylem Araştırmacı Öğretmen: Mülteci Öğrenciler İçin Kapsayıcılığı Kurgulamak Topluluğu'nun moderatörü olarak tüm öğretmenlerin, bu toplulukta öğreneceğine ve güçleneceğine inanıyorum.” diyor. Depremlerin ardından Öğretmen Ağı &amp; SEÇBİR ortaklığında yeniden yola çıkan topluluk; hem saha araştırmaları hem deneyim paylaşımına dayalı mülteci ve nakil öğrencilerin kapsanmasına dair stratejiler geliştirecek.

Toplumda dezavantajlı pozisyonda olan grupların depremin ardından daha da kırılgan ve savunmasız kaldıklarını görüyoruz.

Ayrımcılığın Depremdeki Yüzü

Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV): Afetin ilk günlerinden itibaren sahada olan vakıf, Ateşböceği tırlarıyla ilk anda barınma, hijyen, gıda gibi ihtiyaçları karşılarken şimdilerde çocuklara psikososyal etkinlikler düzenliyor. Açtıkları burs kampanyasıyla afet bölgesindeki çocukların nitelikli eğitime ulaşmalarını güvende tuttuklarını belirten vakıf, gönüllüleriyle sahada çalışmalarına <a fr-original-style="" href="https://tegv.org/deprem-sonrasi-calismalarimiz" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">devam ediyor</a>.Hayata Destek Derneği: Dernek, afetin ilk gününden beri sahadaki ihtiyaçları dile getiren acil durum raporları <a fr-original-style="" href="https://www.hayatadestek.org/yayinlar/raporlar/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yayınlıyor</a>. Bölgedeki ihtiyaçlar için sosyal medya üzerinden çeşitli içeriklerini yayınlamaya devam ediyor.&nbsp;UNICEF:&nbsp;Afette hem ulusal hem de uluslararası kurumlarla iş birliği yapan UNICEF, Çocuk Dostu Alanlar kurdu. İyi niyet elçileriyle bölgeye giden UNICEF, sosyal medyadan da çeşitli içerikler yayınlayarak bölgeye dair söz söylemeye <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/unicefturkiye/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">devam ediyor</a>.Nirengi Derneği: Afetin ilk gününden bu yana ekipleriyle psikososyal durum ve ihtiyaç analizi yapan dernek, sosyal medya hesaplarından da çeşitli içerikler yayınlıyor. Dernek, <a fr-original-style="" href="https://www.nirengidernegi.org/wp-content/uploads/2023/02/Kahramanmaras-Earthquake-Nirengi-MultiSectoral-Rapid-Needs-Assessment-MHPSS-CP-web.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Çok Sektörlü Hızlı İhtiyaç Değerlendirmesi”</a> raporuyla da bölgedeki gözlemlerinin çıktılarını paylaştı.Eğitim Reformu Girişimi (ERG): Eğitim 360 yayınıyla farklı konuları, uzmanlarıyla tartışmaya devam ederken<a fr-original-style="" href="https://www.egitimreformugirisimi.org/afet-doneminde-egitim/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;“Afet Döneminde Eğitim”</a> sayfasıyla da afet bölgesinden eğitimin verilerini ve sahadaki gelişmeleri bir arada toplayarak hafıza oluşturuyor.&nbsp;Öğretmen Ağı: Afetin ilk günlerinden itibaren ağındaki öğretmenlerin inisiyatif almasıyla birlikte bölgede çeşitli çalışmalarda yer aldı. Farklı konularda herkese açık çevrim içi etkinlikler düzenledi ve sahadan öğretmenlerin yazılarına medium hesaplarında yer verdi. Öğretmenin Sesi isimli podcastinde de “Depremin Ardından Okula Dönerken Dikkat Edilmesi Gerekenler” ve “Ayrımcılığın Depremdeki Yüzü: Mülteci Öğrenciler” konularına <a fr-original-style="" href="https://www.ogretmenagi.org/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yer verdi</a>.Suna’nın Kızları: Afetin ilk günlerinden itibaren sosyal medya hesaplarında özellikle kız çocuklarının ihtiyaçları için içerikler yayınlayan oluşum, Nisan ayında<a fr-original-style="" href="https://www.sunaninkizlari.org/dokumanlar/deprem-raporu-final-2023.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;“Deprem bölgesindeki geçici barınma alanlarına kız çocuk odaklı bakış: Mekânsal koşullara ve çocuk hizmetlerine dair değerlendirme”</a> raporunu yayınladı.Köy Okulları Değişim Ağı (KODA): Afetin ilk günlerinde paydaşlarına açık çağrıda bulundu. Deprem bölgesindeki ihtiyaçları tespit etmeye çalışan KODA, köylerdeki durumu ortaya koyan bilgi notu yayınladı. Sosyal medya hesaplarından da bilgi içerikli paylaşımlarda <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/kodegisim/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulundu</a>.Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV): “Depremden doğrudan etkilenen illerimizde yaşayan çocuklar ve ailelerine orta ve uzun vadeli rehabilitasyon ve iyileşme hizmetlerini sağlamak için harekete geçiyoruz.” açıklamasını yaptı ve müdahale planlarını <a fr-original-style="" href="https://www.acev.org/wp-content/uploads/2023/02/KahramanmarasMerkezliDepremlerSonrasiMudahalePlanimiz.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yayınladı</a>. Deprem bölgesinde çalışmalarda bulunmaya devam eden AÇEV, 23 Nisan’da Mutlu Çantam Yolda kampanyasını başlattı.&nbsp;Türk Eğitim Vakfı (TEV): Afet bölgesinde olan bursiyerleriyle yakın iletişimde olduklarını ve ek barınma burs desteği sağladığını açıkladı. TEV, şimdilerde “Yarıda Kalmasın” kampanyasıyla afetten etkilenen öğrenciler için çalışma <a fr-original-style="" href="https://tev.org.tr/duyuru/tr/21/Afet-Gundemi-Kamuoyu-Duyurusu" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yapıyor</a>.ÇABAÇAM: Afet döneminde kurdukları Eğitim Destek Birimi ile etnik grup ayrımı yapmadan depremden etkilen çocuklar ve ebeveynlerine onarıcı, iyileştirici, kapsayıcı bir eğitim sağlamak ve psikososyal destek ulaştırmayı amaçlayan ÇABAÇAM, Kahramanmaraş ve Adıyaman'da kurdukları iki çadır ile 3-6 yaş arasındaki okul öncesi dönem çocuklarına destek vermeye <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/comucabacam/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">devam ediyor</a>.Darüşşafaka Cemiyeti: Afet döneminde bakım verenlerini kaybeden çocuklar için özel kontenjan ayırdığını <a fr-original-style="" href="https://www.darussafaka.org/haberler/depremden-etkilenen-cocuklarimizin-darussafakaya-kabul-kosullari-aciklandi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyurdu</a>.&nbsp;

Bu bölümde bizim takip edebildiğimiz STK’lar neler yaptı ve yapıyor, bunlardan bahsedeceğiz. Unuttuklarımız, atladıklarımız elbette olacaktır. Siz de iyi örnek dediğiniz STK’ları bizlerle paylaşırsanız bültenimize ekleyebiliriz. 

Afet döneminde sivil toplum kuruluşları ne yapıyor?

Öğretmen Ağı ve <a fr-original-style="" href="https://secbir.bilgi.org.tr/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji ve Eğitim Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (SEÇBİR)</a> işbirliğinde gerçekleştirilen Depremin Ardından Okula Dönüş Yolunu Birlikte Yürümek isimli deneyim paylaşımı serisinde öğretmenler mevcut duruma dair gözlemlerini paylaşıyor. Bir etkinlik katılımcısı, “Konuşmaya çok kapalılar. Karşılarında çaresiz kaldığımı, ne diyeceğimi bilemediğimi hissettim. Çocuklar konuşmaya hazır değil.” derken; başka bir katılımcı “Çocuklara ‘1 ay oldu görüşmeyeli, nasılsınız, anlatmak ister misiniz?’ dediğimde bir sürü el kalktı.” diyerek konuşmaya ihtiyacı olan öğrencilere dikkat çekiyor. Bu durum farklılaşan ihtiyaç ve ihtiyaca yönelik yaklaşım gerekliliğinin bir resmini oluşturuyor adeta.<a fr-original-style="" href="https://spotifyanchor-web.app.link/e/SfTwtp1rYxb" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Öğretmenin Sesi podcast serisinin yeni bölümünde</a> konuğumuz Mersin’de görev yapan Öğretmen Ağı Değişim Elçisi ve Psikolojik Danışman ve Rehber Öğretmen Mehmet Cemal Yıldız oldu. Depremin ardından okula dönüşü konuştuğumuz Yıldız, “Okulların açıldığı ilk hafta, okulun neredeyse 3’te 2’sine yakını yoktu. Aileler göndermediler, çocuklar gelmek istemediler. Korku çok büyüktü.” diyor ve ekliyor “Gelenler içinde 2-3 tane faktör var. Bir yandan kayıp yaşayanlar, bu kayıp dediğimiz şeyin içerisinde sadece bir insanın ya da bir yakının kaybından bahsetmiyoruz. Birincisi, geçmiş yaşamdaki ritüellerin hepsinin kaybından bahsediyoruz. Geçmişte olan, değer verdiği, yaşadığı yani bağlandığı evi, arkadaşları, okulu, öğretmenleri, her şeyi kaybetti. Sınıfta da herkes bir şekilde etkilendi. Biz sadece travmayı direkt yaşayan değil bu travmaya tanık, bunları duyanlara da bu konuda afetten etkilenen insanlar olarak bakıyoruz.” diyor.Yıldız’ın bahsettiği üzere, depremden doğrudan etkilenmiş öğrencilerin yanı sıra dolaylı olarak etkilenmiş öğrenciler de bulunuyor. İçinde bulunduğumuz bu süreçte, Öğretmen Ağı Değişim Elçisi öğretmenlere sorduğumuz “Depremden doğrudan ve dolaylı etkilenen öğrencilerle çalışılırken nelere dikkat edilebilir?” sorusuna gelen yanıtlar belli başlıklar etrafında bir araya geliyor. Öğretmenler; hak temelli yaklaşımın, yaşananların konuşulması ve paylaşılmasının, yapılan çalışmaların kapsayıcı olmasına özen gösterilmesinin altını çiziyor.“Öğrencinin üstün yararı gözetilmeli, akademik kaygılar çocuğun duyuşsal ihtiyaçlarını gölgelememeli, depremden doğrudan etkilenmiş öğrencilerin uyumu için depremden doğrudan etkilenmemiş öğrencilerle birlikte yol haritası oluşturulabilir, acıma temelli yerine hak temelli yaklaşım vurgulanmalı ve alınan kararlar bu yönde olmalı.” -Okan Aksoy, Fen Bilimleri Öğretmeni ve Öğretmen Ağı Değişim Elçisi, Ankara

Öğretmenler; hak temelli yaklaşımın, yaşananların konuşulması ve paylaşılmasının, yapılan çalışmaların kapsayıcı olmasına özen gösterilmesinin altını çiziyor

Öğretmenin Sesi ile ilgili hikayeler